ผักบุ้ง water convolvulus, water spinach(Kangkong),
ชื่อวิทยาศาสตร์ Ipomoea aquatica Forssk.
ผักบุ้งมีชื่อภาษาอังกฤษหลายคำเช่น water spinach, River spinach, water morning glory, water convolvulus.
Southeast Asia เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เรียกว่า Chinese spinach, Swamp cabbage, and Kangkong
Bangladesh บังคลาเทศ เรียกว่า Kalmi Shak
Thai ไทย เรียกว่า Phak bung
Vietnamese เวียดนาม เรียกว่า rau muong
Khmer กัมพูชาหรือเขมร เรียกว่า trokuon
Malay and Indonesian มาเลเซียและอินโดนีเซีย เรียกว่า kangkung
Phillippines ฟิลิปปินส์ นิยมเรียก kangkung และ Chinese kangkong ในระหว่างสงครามอเมริกัน-สเปน
สายพันธุ์
สายพันธุ์ใบไผ่
ผักบุ้ง เป็นพืชกิบใบ ลำต้นอ่อน เกิดขึ้นในเขตร้อน หรือกึ่งเขตร้อน (tropical or subtropical) เช่น แอฟริกา เอเชียเขตร้อน ปลูกมากแทบเอเซียตะวันออกและเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ ปลูกได้ตลอดปี ในประเทศไทยปลูกได้ตลอดปีเช่นกัน เจริญเติบโตในที่มีน้ำ หรือดิน หรือมีน้ำเพียงเล็กน้อย 30 วันหรือ 1 เดือนสามารถเก็บเกี่ยวได้ ถ้า 40-50 วัน สามารถเก็บเมล็ดขายได้ ประเทศที่นิยมปลูกมาก คือ พม่า ไทย ลาว กัมพูชา มาเลเซีย เวียดนาม นิยมปลูกในเขตชนบท
ลักษณะ รากกลวงและลอยน้ำได้ ลักษณะใบคล้ายหัวลูกศร กว้าง 0.8-3 เซนติเมตร ยาว 2-8 เซนติเมตร ขนาดดอกผักบุ้ง 3-5 เซนติเมตร กลีบดอกเป็นสีขาว ตรงกลางเป็นสีม่วง สามารถสร้างเมล็ดเพื่อสืบพันธุ์ได้
การปลูกผักบุ้ง การเตรียมแปลงปลูก พรวนดินให้ร่วน ใส่ปุ๋ยคอก ยกร่องแปลงขึ้นสูง ตากดินเพื่อฆ่าวัชพืชและแมลง หว่านเมล็ดลงร่องโดยจะเป็นการหว่านทั่วๆหรือ หว่านเป็นแถว แล้วรดน้ำ ผักบุ้งเจริญเติบโตได้ดีในน้ำหรือแม้พื้นที่มีปริมาณน้ำน้อย
ชาวไต้หวันนิยมทานผักบุ้งเป็นอย่างมาก และเจริญเติบโตได้ด้วย ในช่วงสงครามสงครามโลกครั้งที่สอง ญี่ปุ่น-สิงค์โปร์ ผักบุ้งกลายเป็นอาหารที่ได้รับความนิยมในช่วงนั้น เพราะเป็นพืชปลูกง่าย ปลูกได้ทุกสภาพพื้นที่ แม้แต่ในพื้นที่ไม่ร้อน ยังสามารถเจริญเติบโตได้ดี เพียงแต่ต้องอาศัยแดดในการเจริญเติบโต
การปลูก
เริ่มต้นด้วยการปรับปรุงสภาพดิน ปุ๋ยขี้หมู ขี้ไก่ ขี้วัว แล้วพรวนดิน ให้เกิดควาร่วนซุย ดินฟูไม่อัดแน่น โดนเน้นความละเอียดของดินเป็นสำคัญ หากดินคุณภาพไม่ดีและการให้น้ำที่ไม่เพียงพอเมื่อเก็บเกี่ยวต้นผักบุ้งแข็งแกร็น ขายได้ยาก
การทำแปลงปลูกไม่ควรทำแปลงแบบหลังเต่าเด็ดขาด ควรปาดหน้าดินให้เรียบ เมื่อรดน้ำ น้ำจะไหลออกหมด ทำให้ดินแห้งเร็ว
การคัดเลือกพันธุ์ในการปลูก เลือกจากเปอร์เซ็นการงอกของผักบุ้งสูง 80 % ขึ้นไปยิ่งดี แช่น้ำและน้ำยาเร่งราก 6-8 ชั่วโมง(หรือแช่น้ำอุ่นก็ได้ ทิ้งไว้ 1 คืน) ผึ่งให้แห้งเพื่อให้สะเด็ดน้ำ เวลาหว่านเม็ดจะได้กระจาย เมื่อหว่านเสร็จใช้ขุยมะพร้าวหรือฟาง คลุมเพื่อรักษาความชุ่มชื้น รดน้ำวันละ 2 เวลา เช้าและเย็น
หากปลูกผักบุ้งจำนวนมาก เมื่อเก็บผลผลิตไม่ทัน ควรหว่านโดยใช้ระยะห่างเช่น หว่านที่ละ 1 งาน เว้นระยะไว้ 5 วัน จึงหว่านอีกครั้งหนึง ผักบุ้งเก็บได้ไม่ขาดตลาดและมีเวลาในการเก็บเกี่ยว
ประมาณ 25 วันเริ่มเก็บผลผลิตได้ ลำต้นที่ได้จะกรอบ ถอนทั้งรากและรากน้ำให้สะอาด เก็บแขนงด้านล่างออกทิ้งเพราะใบเหลืองแลดูไม่สวย หากผักบุ้งโตช้าและก้านไม่ยาว ลำต้นที่ได้จะเหนียว ผักบุ้งจะขายได้ยากไม่เป็นที่ค้องการของตลาด
เมล็ดผักบุ้ง 1 กก. หว่านได้ผักบุ้งสด 150 กก หากปลูกเพื่อการค้าควรแบ่งเก็บขายสินค้า 4-5 วัน เพื่อป้องกันไม่ให้ผักบุ้งราคาถูกและผักบุ้งปล้องสดกรอบ ยอดอ่อน ดังนั้นขั้นตอนหว่านควรหว่านครั้งละ 0.5 กก. หว่านห่างกันทุกๆ 5 วัน ก็จะมีผักบุ้งส่งตลาดทุกวัน
การเก็บเกี่ยว
:อายุเก็บเกี่ยวในฤดูร้อนและฝน 18-22 วัน ส่วนในฤดูหนาว 25-28 วัน
โรคและปัญหา
ราสนิทขาว ในฤดูฝน บางช่วงฝนตกติดต่อถึง 5 วัน รากผักบุ้งเกิดรา จึงต้องฉัดพ่นในการกำจัดเชื้อราสูง หากไม่ฉีดพ่นผักบุ้งจะไม่เจริญเติบโตและขายสินค้าไม่ได้ หากในฤดูหนาวและร้อนจะไม่เกิดโรคราสนิทขาว หากโรคไม่เป็นมากเด็ดใบผักบุ้งทิ้ง
-หอยทาก กัดกินยอดผักบุ้ง ใบอ่อนยอดผักบุ้ง
-ราจุดใต้ใบ เมื่อเริ่มเป็นใบผักบุ้งจะเป็นใบเหลืองรีบกำจัดเด็ดทิ้ง
การกำจัดผักบุ้ง
ผักบุ้งในสระน้ำหรือในบริเวณธารน้ำธรรมชาติมีการเจริญเติบโตเร็ว จึงต้องกำจัดออกด้วยการปล่อยห่านลงกินหรือปล่อยปลากินพืชเช่นปลานิลกับปลาตะเพียน หรือตัดต้นผักบุ้งเพื่อเป็นอาหารหมูหรือทำปุ๋ยหมัก
ชื่อวิทยาศาสตร์ Ipomoea aquatica Forssk.
ผักบุ้งมีชื่อภาษาอังกฤษหลายคำเช่น water spinach, River spinach, water morning glory, water convolvulus.
Southeast Asia เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เรียกว่า Chinese spinach, Swamp cabbage, and Kangkong
Bangladesh บังคลาเทศ เรียกว่า Kalmi Shak
Thai ไทย เรียกว่า Phak bung
Vietnamese เวียดนาม เรียกว่า rau muong
Khmer กัมพูชาหรือเขมร เรียกว่า trokuon
Malay and Indonesian มาเลเซียและอินโดนีเซีย เรียกว่า kangkung
Phillippines ฟิลิปปินส์ นิยมเรียก kangkung และ Chinese kangkong ในระหว่างสงครามอเมริกัน-สเปน
สายพันธุ์
สายพันธุ์ใบไผ่
ผักบุ้ง เป็นพืชกิบใบ ลำต้นอ่อน เกิดขึ้นในเขตร้อน หรือกึ่งเขตร้อน (tropical or subtropical) เช่น แอฟริกา เอเชียเขตร้อน ปลูกมากแทบเอเซียตะวันออกและเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ ปลูกได้ตลอดปี ในประเทศไทยปลูกได้ตลอดปีเช่นกัน เจริญเติบโตในที่มีน้ำ หรือดิน หรือมีน้ำเพียงเล็กน้อย 30 วันหรือ 1 เดือนสามารถเก็บเกี่ยวได้ ถ้า 40-50 วัน สามารถเก็บเมล็ดขายได้ ประเทศที่นิยมปลูกมาก คือ พม่า ไทย ลาว กัมพูชา มาเลเซีย เวียดนาม นิยมปลูกในเขตชนบท
ลักษณะ รากกลวงและลอยน้ำได้ ลักษณะใบคล้ายหัวลูกศร กว้าง 0.8-3 เซนติเมตร ยาว 2-8 เซนติเมตร ขนาดดอกผักบุ้ง 3-5 เซนติเมตร กลีบดอกเป็นสีขาว ตรงกลางเป็นสีม่วง สามารถสร้างเมล็ดเพื่อสืบพันธุ์ได้
การปลูกผักบุ้ง การเตรียมแปลงปลูก พรวนดินให้ร่วน ใส่ปุ๋ยคอก ยกร่องแปลงขึ้นสูง ตากดินเพื่อฆ่าวัชพืชและแมลง หว่านเมล็ดลงร่องโดยจะเป็นการหว่านทั่วๆหรือ หว่านเป็นแถว แล้วรดน้ำ ผักบุ้งเจริญเติบโตได้ดีในน้ำหรือแม้พื้นที่มีปริมาณน้ำน้อย
ชาวไต้หวันนิยมทานผักบุ้งเป็นอย่างมาก และเจริญเติบโตได้ด้วย ในช่วงสงครามสงครามโลกครั้งที่สอง ญี่ปุ่น-สิงค์โปร์ ผักบุ้งกลายเป็นอาหารที่ได้รับความนิยมในช่วงนั้น เพราะเป็นพืชปลูกง่าย ปลูกได้ทุกสภาพพื้นที่ แม้แต่ในพื้นที่ไม่ร้อน ยังสามารถเจริญเติบโตได้ดี เพียงแต่ต้องอาศัยแดดในการเจริญเติบโต
การปลูก
เริ่มต้นด้วยการปรับปรุงสภาพดิน ปุ๋ยขี้หมู ขี้ไก่ ขี้วัว แล้วพรวนดิน ให้เกิดควาร่วนซุย ดินฟูไม่อัดแน่น โดนเน้นความละเอียดของดินเป็นสำคัญ หากดินคุณภาพไม่ดีและการให้น้ำที่ไม่เพียงพอเมื่อเก็บเกี่ยวต้นผักบุ้งแข็งแกร็น ขายได้ยาก
การทำแปลงปลูกไม่ควรทำแปลงแบบหลังเต่าเด็ดขาด ควรปาดหน้าดินให้เรียบ เมื่อรดน้ำ น้ำจะไหลออกหมด ทำให้ดินแห้งเร็ว
การคัดเลือกพันธุ์ในการปลูก เลือกจากเปอร์เซ็นการงอกของผักบุ้งสูง 80 % ขึ้นไปยิ่งดี แช่น้ำและน้ำยาเร่งราก 6-8 ชั่วโมง(หรือแช่น้ำอุ่นก็ได้ ทิ้งไว้ 1 คืน) ผึ่งให้แห้งเพื่อให้สะเด็ดน้ำ เวลาหว่านเม็ดจะได้กระจาย เมื่อหว่านเสร็จใช้ขุยมะพร้าวหรือฟาง คลุมเพื่อรักษาความชุ่มชื้น รดน้ำวันละ 2 เวลา เช้าและเย็น
หากปลูกผักบุ้งจำนวนมาก เมื่อเก็บผลผลิตไม่ทัน ควรหว่านโดยใช้ระยะห่างเช่น หว่านที่ละ 1 งาน เว้นระยะไว้ 5 วัน จึงหว่านอีกครั้งหนึง ผักบุ้งเก็บได้ไม่ขาดตลาดและมีเวลาในการเก็บเกี่ยว
ประมาณ 25 วันเริ่มเก็บผลผลิตได้ ลำต้นที่ได้จะกรอบ ถอนทั้งรากและรากน้ำให้สะอาด เก็บแขนงด้านล่างออกทิ้งเพราะใบเหลืองแลดูไม่สวย หากผักบุ้งโตช้าและก้านไม่ยาว ลำต้นที่ได้จะเหนียว ผักบุ้งจะขายได้ยากไม่เป็นที่ค้องการของตลาด
เมล็ดผักบุ้ง 1 กก. หว่านได้ผักบุ้งสด 150 กก หากปลูกเพื่อการค้าควรแบ่งเก็บขายสินค้า 4-5 วัน เพื่อป้องกันไม่ให้ผักบุ้งราคาถูกและผักบุ้งปล้องสดกรอบ ยอดอ่อน ดังนั้นขั้นตอนหว่านควรหว่านครั้งละ 0.5 กก. หว่านห่างกันทุกๆ 5 วัน ก็จะมีผักบุ้งส่งตลาดทุกวัน
การเก็บเกี่ยว
:อายุเก็บเกี่ยวในฤดูร้อนและฝน 18-22 วัน ส่วนในฤดูหนาว 25-28 วัน
โรคและปัญหา
ราสนิทขาว ในฤดูฝน บางช่วงฝนตกติดต่อถึง 5 วัน รากผักบุ้งเกิดรา จึงต้องฉัดพ่นในการกำจัดเชื้อราสูง หากไม่ฉีดพ่นผักบุ้งจะไม่เจริญเติบโตและขายสินค้าไม่ได้ หากในฤดูหนาวและร้อนจะไม่เกิดโรคราสนิทขาว หากโรคไม่เป็นมากเด็ดใบผักบุ้งทิ้ง
-หอยทาก กัดกินยอดผักบุ้ง ใบอ่อนยอดผักบุ้ง
-ราจุดใต้ใบ เมื่อเริ่มเป็นใบผักบุ้งจะเป็นใบเหลืองรีบกำจัดเด็ดทิ้ง
การกำจัดผักบุ้ง
ผักบุ้งในสระน้ำหรือในบริเวณธารน้ำธรรมชาติมีการเจริญเติบโตเร็ว จึงต้องกำจัดออกด้วยการปล่อยห่านลงกินหรือปล่อยปลากินพืชเช่นปลานิลกับปลาตะเพียน หรือตัดต้นผักบุ้งเพื่อเป็นอาหารหมูหรือทำปุ๋ยหมัก
การแพร่กระจาย
ในประเทศสหรัฐอเมริกา รัฐฟลอริดา และแท็กซัส ผักบุ้งเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว กลายเป็นปัญหาสิ่งแวดล้อมของรัฐ กำจัดแล้วไม่ตาย ปิดกั้นทางน้ำไหล
ดินปนทราย
อาหารเกี่ยวผักบุ้ง
เวียดนาม อาหารที่ชาวเวียดนามนิยมรับประทานคือ Canh Chua เป็นน้ำซุปปลาเปรี้ยว Vietnamese sour fish soup ใช้ส่วนหัวของปลาแซลมอลหรือปลาทูน่าในการทำ salmon and tuna กับผักนานาชนิด ประกอบด้วย สับปะรด ถั่วงอก หอมแดง กระเทียม มะเขือเทศกระเจี๊ยบ ตะไคร้ ต้นบอนหรือต้นอ้อดิบ
สับปะรด= pineapple
ถั่วงอก= bean sprouts
หอมแดง= shallots
กระเทียม= garlic
มะเขือเทศกระเจี๊ยบ= okra
ตะไคร้ = lemongrass
bac ha(ภาษาเวียดนาม) = ต้นบอนหรืออ้อดิบหรือต้นคูณ Giant Elephant Ears)
ฟืลิปปินส์ อาหารที่ชาวฟิลิปปินส์นำผักบุ้งไปทาน เช่น Adobong kangkong เป็นอาหารที่ทำง่าย และเป็นเมนูเพื่อสุขภาพ มีส่วนประกอบเช่น ใบผักบุ้งและลำต้นโดยเน้นว่าต้องทำความสะอาดให้เรียบร้อย ซอสถั่วเหลือง น้ำส้มสายชู กระเทียม น้ำ น้ำมันพืช เกลือ พริกไทย
กัมพูชา นิยมนำผักบุ้งมาทำซุปเปรี้ยว ( Samlar machu /Samlor/Salor/Salaw) ส่วนประกอบที่ใช้เช่น มะขาม มะเขือเทศ สับปะรด ใบย่านาง มะนาวดอง ผักบุ้ง เนื้อหมู/ไก่/ปลา
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น